W tym roku pogoda nas nie rozpieszcza, ale choć wiosna termiczna zaczęła się późno, w pasiece życie już tętni, a praca wre. Dziś opowiem Wam nieco o wiosennych pracach, jakie należy wykonać w pasiecie i zdradzę, czym o tej porze roku zajmują się pszczele rodziny.

Co należy zrobić wiosną w pasiece?

 W marcu i kwietniu w pasiece nie ma czasu na nudę. Trzeba bowiem przygotować pszczoły na sezon zbiorów i zapewnić im odpowiednie warunki do rozwoju. Gdy tylko mróz odpuszcza należy przeprowadzić odymianie pszczół i posprzątać pasiekę, usunąć martwe osobniki oraz pozostałości po odsklepinach - są to płatki wosku pszczelego, które zabezpieczają zimowy pokarm lub miód przed wylaniem się z plastra, a teraz zostały przez pszczoły wycięte. Te prace pomagają utrzymać pszczoły w dobrej kondycji i zapewnić im odpowiednie warunki do rozwoju.

Przygotowałem listę najważniejszych zadań, które o tej porze roku musi wykonać każdy pszczelarz, niezależnie od tego, czy jego pasieka jest duża, jak moja, czy malutka.

Ocena kondycji rodzin pszczelich: W pierwszych tygodniach wiosny dokonuje inspekcji rodzin pszczelich, oglądam je wnikliwie by ocenić ich kondycję i wykluczyć ewentualne choroby. Należy również ocenić ilość zapasów pokarmowych, zwłaszcza miodu i pyłku, oraz sprawdzić, czy matki są zdrowe i składają już jaja.

Wymiana ula: Jeśli rodzina pszczela ma mało miejsca lub ul jest zniszczony, wiosna to najlepszy czas by wymienić go na nowy. Wymiana ula jest jednym ze sposobów na zapewnienie rodzinie pszczelej warunków do szybszego rozwoju a dla pszczelarza - jest po prostu inwestycją.

Stawianie nowych uli: Jeśli chcesz rozwijać swoją pasiekę, musisz wstawiać nowe ule. Wiosną jest na to najlepszy moment, ponieważ rozwój pszczół jest wtedy najszybszy i mają one dużo energii do budowy nowych plastrów.

Wymiana woskowych plastrów: Wiosną, gdy temperatura jest odpowiednia, w razie potrzeby wymieniamy też stare woskowe plastry na nowe. Woskowe plastry, na których gromadzi się wiele zanieczyszczeń lub chorobotwórczych zarodników, mogą stanowić zagrożenie dla rodzin pszczelich.

Odymianie pszczół - dlaczego i jak to robić?

Sposobem na ograniczenie rozwoju chorób i pasożytów jest odymianie ula środkiem przeciwpasożytniczym. Celem zabiegu jest głównie zwalczanie warrozy - roztocza Varroa destructor - zmory wszystkich pszczelarzy. Zabieg ten zapewnia też higieniczne warunki życia dla pszczół.

Dmuchawa w rękach wprawnego pszczelarza generuje strumień powietrza o odpowiedniej sile, ale bez szkodliwego dla pszczół efektu turbulencji. Odymianie powinno być przeprowadzane regularnie, co najmniej raz na rok. Zabieg wykonuj zawsze w ciepłą i słoneczną pogodę, gdy temperatura wewnątrz ula przekracza 10-15°C. Zwróć uwagę, że pszczoły nie lubią hałasu, dlatego należy działać delikatnie. Oddymianie powinno być przeprowadzone szybko i skutecznie, aby nie przestraszyć pszczół i nie wywołać zamieszania w ulu. Po odymieniu należy pozostawić ul na chwilę całkowicie zamknięty, aby wdmuchiwany środek leczniczy rozszedł się po całym ulu.

Czym odymiać pszczoły?

Do odymiania pszczół na wiosnę zalecam stosowanie wyłącznie naturalnych substancji, które nie są szkodliwe dla pszczół i nie zanieczyszczają środowiska. Przykładem ekologicznego środka do zwalczania warrozy jest kwas szczawiowy, dostępny w formie sproszkowanej w sklepach dla pszczelarzy.

Odymianie powinno robić się jeszcze zimą, gdy w ulach nie ma jeszcze czerwiów. W razie potrzeby wiosną do uli można włożyć paski z kwasem szczawiowym, które są bezpieczne dla pszczół a również niszczą roztocze.

Zaznaczam, że odymianie pszczół to czynność wymagająca wprawy i ostrożności, ponieważ zbyt silny strumień powietrza może przestraszyć i zranić pszczoły, a także zaburzyć porządek w ulu.

Dokarmianie pszczół: Jakie ciasto dla pszczół na wiosnę?

Jeśli któraś z Twoich rodzin pszczelich ma mało zapasów pokarmowych, a w naturze nie ma jeszcze dostatecznie dużo pożywienia, wczesną wiosną musisz dokarmiać pszczoły syropem cukrowym lub innym pokarmem sztucznym. Wiosną, gdy pszczoły potrzebują dużo energii do rozwoju i budowy nowych plastra, można podać im także specjalne ciasto pszczelarskie, zwane ciastem białkowym lub ciastem dla pszczół. Ciasto charakteryzuje wysoka zawartość białka i cukru.

Do przygotowania ciasta dla pszczół potrzebne będą:

• 1 kg cukru pudru,
• 1 kg mąki sojowej lub grochowej,
• 300 g miodu,
• 250 ml wody.

Przygotowanie ciasta krok po kroku:

• Wszystkie składniki należy dokładnie wymieszać, aż uzyska się jednolitą masę.
• Masa powinna być miękka i lepka, ale nie przylepiać się do rąk.
• Gotowe ciasto należy umieścić na tackach lub płytach, które można umieścić na ramkach w ula.
• Ciasto dla pszczół powinno być podawane pszczołom wczesną wiosną, kiedy zapasy miodu są jeszcze niewielkie.

Pamiętaj, że podawanie ciasta dla pszczół powinno być uzupełnieniem naturalnych źródeł pokarmu, a nie zastępować ich.

Co wiosną robią pszczoły?

Gdy w pasie trwa doglądanie rodzin i uli, intensywnie pracują także same pszczoły. Sezon pszczoły robotnice zaczynają od oczyszczania uli i budowania nowych plastrów z wosku, które służą im jako miejsce składowania miodu, pyłku i jaj.

W tym czasie pszczele matki zaczynają znosić jaja, a chwilę później robotnice zaczynają karmić larwy. W ciągu kilku tygodni wylęgają się nowe pszczółki. Gdy pszczela rodzina się powiększa, zaczynają już kwitnąć pierwsze wiosenne kwiaty, pszczoły intensywnie zbierają nektar i pyłek. Nektar jest przenoszony do ula i przetwarzany na miód, a pyłek służy jako źródło białka i innych wartościowych składników odżywczych.

Jakie rośliny miododajne kwitną wczesną wiosną?

W marcu i kwietniu pszczoły mogą już pożytkować na kwiatach drzew i bylin. Do tych pierwszych zalicza się m.in. śliwa domowa, wierzba i leszczyna pospolita - ich kwiaty zawierają dużo nektaru i pyłku przez co są bardzo atrakcyjne dla pszczół. Natomiast na łąkach najpierw pojawiają się krokusy, a chwilę po nich m.in. miododajny mniszek lekarski i łączeń biały.

Pamiętajcie, że praca pszczół to nie tylko wytwarzanie miodu - pszczoły są bardzo ważnymi zapylaczami, przez co wiosną mają szczególnie dużo pracy. To dzięki nim możliwe jest owocowanie wielu roślin i drzew, bez pszczół nie mielibyśmy nie tylko miodu, ale także jabłek, śliwek, truskawek czy pomidorów. Szanujmy więc pszczoły i doceniajmy zrównoważone pszczelarstwo.

Darz miód!
Jan Ożóg, Wasz pszczelarz